همه آن چه باید درباره اسکیزوفرنی بدانید!

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی (Schizophrenia) یک بیماری ذهنی است که روی نحوه فکر، احساس و رفتار افراد تأثیر می‌گذارد. این بیماری معمولاً در اواخر نوجوانی و اوایل دهه سوم زندگی فرد شروع می‌شود و و حدود ۱ درصد از مردم را در جهان مبتلا می‌کند.

اسکیزوفرنی یک بیماری مادام‌العمر است، اما با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به آن می‌توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند. درمان اسکیزوفرنی معمولاً شامل دارو درمانی و روان درمانی است.

داروهای ضد روان پریشی می‌توانند علائم اسکیزوفرنی را کنترل کنند، اما آنها نمی‌توانند اسکیزوفرنی را درمان کنند. روان درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کند تا در مورد بیماری خود اطلاعات بیشتری کسب کنند، با علائم خود مقابله کنند و مهارت‌های مقابله‌ای را یاد بگیرند.

علائم اسکیزوفرنی

بعضی از علائم اسکیزوفرنی ممکن است به راحتی قابل تشخیص باشند زیرا آنها به وضوح از رفتار معمول فرد جدا هستند.

برخی از رایج ترین آنها عبارتند از:

• هذیان: باورهای غلطی که با واقعیت مطابقت ندارند. برای مثال، فردی که دچار هذیان می شود ممکن است فکر کند که تحت تعقیب است یا دارای قدرت های ماوراءالطبیعه است.
• توهم: تجربه ای حسی که در واقعیت وجود ندارد. برای مثال، فردی که دچار توهم می شود ممکن است صداهایی بشنود یا چیزهایی ببیند که وجود ندارند.

• اختلال در تفکر و صحبت: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است در بیان افکار خود مشکل داشته باشند یا صحبت های آنها گیج کننده باشد.
• مشکلات در تمرکز و توجه: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است در تمرکز بر کارهای خود یا دنبال کردن مکالمات مشکل داشته باشند.
• کاهش انگیزه و انرژی: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است نسبت به انجام فعالیت های روزمره خود بی انگیزه باشند.
• مشکلات در روابط اجتماعی: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از برقراری ارتباط با دیگران یا حفظ روابط اجتماعی خود مشکل داشته باشند.

برای تشخیص اسکیزوفرنی، باید حداقل یکی از سه علامت اصلی زیر را داشته باشید: هذیان، توهم، صحبت آشفته

این علائم باید به‌طور قابل‌توجهی بر زندگی شما تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، ممکن است باعث شوند که در کار، روابط یا مراقبت از خود مشکل داشته باشید.

همچنین باید این علائم به‌طور پیوسته در طول ۶ ماه وجود داشته باشند و حداقل یک ماه از این علائم فعال باشند. به این معنی که علائم باید به‌طور قابل‌توجهی بر زندگی شما تأثیر بگذارند.

هذیان

هذیان‌ها باورهای غلطی هستند که با وجود ارائه شواهدی مبنی بر اینکه این باورها بر اساس واقعیت نیستند، تغییر نمی‌کنند.

افرادی که دچار هذیان هستند ممکن است انواع مختلفی از هذیان را تجربه کنند، مانند:

• هذیان تعقیب (persecutory delusion): فرد معتقد است که دیگران قصد آسیب رساندن به او را دارند.
• هذیان ارجاعی (referential delusion): فرد معتقد است که دیگران درباره او صحبت می‌کنند یا او را زیر نظر دارند.
• هذیان بزرگ‌بینی (grandiose delusion): فرد معتقد است که بسیار ثروتمند، مشهور و شناخته شده است.
• هذیان عشق‌ورزیدن (erotomanic delusion): فرد معتقد است که شخصی خاص عاشق او است.
• هذیان نیکیلیزم (nihilistic delusion): فرد معتقد است که دنیا در حال پایان است.
• هذیان جسمانی (somatic delusion): فرد معتقد است که چیزی در بدن او وجود دارد که واقعیت ندارد، مانند اینکه کبد او می‌تواند هرگونه سم را به یک ماده بی‌ضرر تبدیل کند.

هذیان‌ها می‌توانند بر زندگی فرد تأثیر بسیار جدی بگذارند و باعث مشکلاتی در روابط، کار و تحصیل شوند.

سالاد فکری کلمات

سالاد فکری یا همان “سالاد کلمه” (Word salad) نوعی زبان ناکارآمد و پریشان گویی است. این نوع سخن گفتن گاهی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دیده می شود. ورد سالاد از ترکیبی عجیب از کلمات و عبارات به ظاهر تصادفی تشکیل شده است.

در موارد شدید، اختلال فکر به عنوان “سالاد کلمه” ظاهر می شود، که در آن کلمات گوینده هیچ معنای قابل تشخیصی برای دیگران ندارند و به نظر کاملاً با واقعیت ارتباط ندارند.

توهم‌

توهم ها تجربه‌هایی حسی هستند که واقعی نیستند.

افراد مبتلا به توهم ممکن است چیزهایی را ببینند، بشنوند، حس کنند، بو کنند یا مزه کنند که دیگران نمی‌توانند آنها را حس نمایند.

توهم‌ها می‌توانند در هر پنج حس شما رخ دهند، اما شایع‌ترین نوع توهم، توهم شنوایی است. افراد مبتلا به توهم شنوایی ممکن است صداهایی را بشنوند که دیگران نمی‌توانند بشنوند. این صداها ممکن است واقعی و قابل اعتماد به نظر برسند.

علل اسکیزوفرنی

علل اسکیزوفرنی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما ممکن است عوامل ژنتیکی، زیستی و محیطی در آن نقش داشته باشند.

ژنتیکی:

• اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما به اسکیزوفرنی مبتلا باشد، خطر ابتلای شما به این بیماری بیشتر است.
• تحقیقات نشان داده است که ژن ها نقش مهمی در ایجاد اسکیزوفرنی دارند.

زیستی:

• ناهنجاری های ساختار مغز: اسکن های مغزی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نشان داده است که برخی از مناطق مغز آنها متفاوت از افراد سالم است.
• عدم تعادل مواد شیمیایی مغز: برخی از تحقیقات نشان داده است که عدم تعادل مواد شیمیایی مغز مانند دوپامین و سروتونین ممکن است در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشد.

محیطی:

• عفونت های دوران بارداری: برخی از تحقیقات نشان داده است که عفونت های دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در نوزاد را افزایش دهد.
• سوء تغذیه در دوران بارداری: سوء تغذیه در دوران بارداری نیز ممکن است خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهد.
• مصرف مواد مخدر: مصرف مواد مخدر مانند ماری جوانا در دوران نوجوانی ممکن است خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهد.

تشخیص اسکیزوفرنی

تشخیص اسکیزوفرنی معمولاً در اوایل بزرگسالی انجام می شود، زمانی که فرد اولین بار دچار توهم یا هذیان می شود.

این بیماری معمولاً توسط یک متخصص سلامت روان مانند روانپزشک، روانشناس یا مددکار اجتماعی بالینی تشخیص داده می شود.

با این حال، شما ممکن است ابتدا به پزشک عمومی خود مراجعه کنید.

پزشک شما احتمالاً از ترکیبی از ارزیابی ها و آزمایشات برای تشخیص شما استفاده خواهد کرد، مانند:

• آزمایش خون
• معاینه بدنی
• اسکن تصویربرداری، از جمله تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
• سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی، سلامت روانی و سابقه پزشکی خانوادگی شما

درمان

اسکیزوفرنی قابل درمان نیست، اما درمان‌های مؤثری وجود دارد که شامل موارد زیر است:

• داروها
• تراپی
• حمایت اجتماعی
• توانبخشی حرفه ای
• ابزارهای سلامتی، سبک زندگی و خودمراقبتی

هر فرد به داروها به روش های مختلفی واکنش نشان می دهد، بنابراین مهم است که با پزشک متخصص در درمان اسکیزوفرنی همکاری نزدیک داشته باشید. داروهایی که اغلب برای اسکیزوفرنی استفاده می شوند آنتی سایکوتیک نامیده می شوند.

در کنار داروها، بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیز از شکلی از روان درمانی یا درمان حمایت اجتماعی بهره می برند.

روش های مختلفی وجود دارد که می توانید به مدیریت علائم اسکیزوفرنی کمک کنید:

• دنبال کردن روال های روزانه ساختار یافته
• از دوستان، خانواده یا یک گروه پشتیبانی اسکیزوفرنی حمایت بگیرید.
• یک برنامه برای انجام کاری در بحران ایجاد کنید
• از تکنیک های کاهش استرس استفاده کنید، زیرا استرس ممکن است علائم را تشدید کند.

زندگی با اسکیزوفرنی و مدیریت آن

زندگی با اسکیزوفرنی ممکن است دشوار باشد – مانند هر بیماری مزمن دیگری – اما مدیریت و زندگی خوب با اسکیزوفرنی امکان پذیر است.

بهترین راه برای انجام این کار یافتن و پیروی از یک برنامه درمانی مناسب برای شما، به رسمیت شناختن بیماری خود و آموزش دیگران و داشتن یک سیستم پشتیبانی برای زمانی است که چالش ها به وجود می آیند.

هدف متخصصان مراقبت های بهداشتی این است که شما را در بیمارستان نگه دارند و از بروز مجدد دوره های بعدی یا عود بیماری جلوگیری کنند. همکاری نزدیک با تیم مراقبت های بهداشتی خود و در جریان گذاشتن آنها از هرگونه علائم یا تغییرات می تواند مفید باشد.

برخی از افراد ممکن است به استفاده از مواد مانند مواد مخدر یا الکل برای کمک به مدیریت یا اجتناب از علائم بیماری خود روی بیاورند. این می تواند منجر به مشکلات مختلف شود، بنابراین اگر فکر می کنید به مواد مخدر برای تسکین اتکا دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.

شما نیازی به تنهایی ندارید. اغلب بسیار مفید است که از حمایت خانواده، دوستان یا سایر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی برخوردار باشید. گروه های پشتیبانی را از طریق «ائتلاف ملی بیماری روانی (NAMI) »پیدا کنید.

عوارض اسکیزوفرنی

اگر اسکیزوفرنی بدون تشخیص و درمان باقی بماند، می تواند عوارضی مانند افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی یا خودآزاری، فوبیای جدید یا بدتر و استفاده از مواد مخدر ایجاد کند.

کمک به فرد مبتلا به اسکیزوفرنی

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می توانند از حمایت دوستان و خانواده خود سود ببرند. این حمایت می تواند به آنها کمک کند تا با علائم خود کنار بیایند و زندگی خوبی داشته باشند.

اگر شما عزیزی دارید که مبتلا به اسکیزوفرنی است، می توانید با انجام کارهای زیر به او کمک کنید:

• در مورد اسکیزوفرنی تحقیق کنید تا در مورد علائم، درمان و عوارض آن بدانید.
• به عزیز خود کمک کنید تا به طور منظم داروهای خود را مصرف کند.
• با او در مورد علائمش صحبت کنید و به او کمک کنید تا راه های مقابله با آنها را بیاموزد.
• به او کمک کنید تا در جامعه فعال باشد و روابط اجتماعی سالمی داشته باشد.
• در صورت بروز بحران، به او کمک کنید تا کمک بگیرد.

کمک گرفتن برای اسکیزوفرنی

اولین قدم در درمان که  درخواست کمک می باشد، اغلب سخت ترین قسمت است. قبل از تشخیص، ممکن است حتی متوجه نباشید که چیزی اشتباه است.

اغلب، عزیزانتان ممکن است اولین کسانی باشند که علائم را متوجه شوند و برای پیدا کردن درمان برای شما اقدام کنند.

با این حال، شما ممکن است راضی به درمان نباشید زیرا احساس نماید که به آن نیاز ندارید.

بسیاری از افراد دریافتند که شروع فرآیند با مراجعه به یک متخصص بهداشت روان مفیدترین است. آنها برای تشخیص علائم اسکیزوفرنی و تشخیص دقیق آموزش دیده اند، در حالی که سایر تشخیص های احتمالی یا مسائلی که ممکن است باعث علائم شما شوند را رد می کنند.

خلاصه

اسکیزوفرنی یک بیماری روانی جدی است که بر نحوه فکر، احساس و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد. این بیماری با علائمی مانند هذیان و توهم مشخص می‌شود.

اسکیزوفرنی قابل درمان نیست، اما درمان‌های مؤثری وجود دارد که می‌تواند به افراد مبتلا به این بیماری کمک کند تا زندگی سالم و فعالی داشته باشند.