درک افکار خودکشی و نحوه مقابله با آن

به طور دقیق، «افکار خودکشی» به معنی فکر کردن (ایده‌پردازی) در مورد خودکشی یا پایان دادن به زندگی خود است. اما این افکار دو نوع دارند: منفعل (غیرفعال) و فعال.

• افکار خودکشی منفعل: زمانی رخ می‌دهد که آرزوی مردن دارید یا اینکه دوست دارید کاش مرده بودید، اما هیچ نقشه‌ای برای خودکشی نمی‌کشید.
• افکار خودکشی فعال: فراتر از فکر کردن است و فرد قصد دارد با خودکشی بمیرد، به این معنی که برای چگونگی انجام آن هم برنامه‌ریزی می‌کند.

دکتر هیلاری بلومبرگ، استاد عصب‌شناسی روان‌پزشکی و استاد روان‌پزشکی در دانشکده پزشکی ییل، می‌گوید:

«برای مقابله با خودکشی، از جوانان تا افراد مسن، نیاز مبرمی به اقدام و توجه وجود دارد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC)، در سال ۲۰۲۱، حداقل ۲۰ درصد از دانش‌آموزان دبیرستانی به طور جدی به خودکشی فکر کرده‌اند.»

افکار خودکشی یکی از علائم شایع در افسردگی شدید و افسردگی مرتبط با اختلال دوقطبی است. با این حال، این افکار ممکن است در افراد مبتلا به سایر بیماری‌های روانی یا حتی بدون هیچ بیماری روانی نیز رخ دهد.

چقدر افکار خودکشی شایع هستند؟

طبق بررسی‌های انجام شده، در طول زندگی حدود ۹ درصد از افراد دنیا به خودکشی فکر می کنند. این میزان در یک دوره ۱۲ ماهه به حدود ۲ درصد کاهش می‌یابد.

همچنین، بر اساس یک بررسی ملی در آمریکا در سال ۲۰۱۷، حدود ۴.۳ درصد از بزرگسالان بالای ۱۸ سال در آمریکا در یک سال گذشته به خودکشی فکر کرده‌اند. جالب است که بدانید در این بررسی، بالاترین میزان افکار خودکشی در بین بزرگسالان ۱۸ تا ۲۵ ساله گزارش شده است.

در افرادی که به بیماری‌های روانی مبتلا هستند، میزان افکار خودکشی به طور قابل توجهی بالاتر است. آمار دقیق در این مورد وجود ندارد، اما از آنجایی که افکار خودکشی یکی از علائم بیماری‌های روانی مانند افسردگی اساسی و اختلال دوقطبی است، به طور قطع می‌توان گفت که این مشکل در میان این گروه از افراد بسیار شایع‌تر است.

خودکشی: یک معضل رو به افزایش

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC)، آمار خودکشی در حال افزایش است. نیمی از ایالت‌های آمریکا از افزایش بیش از ۳۰ درصدی این معضل از سال ۱۹۹۹ خبر داده‌اند و تقریباً تمام ایالت‌های دیگر نیز شاهد افزایش نرخ خودکشی بوده‌اند.

خودکشی دهمین عامل مرگ و میر در ایالات متحده و دومین عامل مرگ و میر در گروه سنی ۱۰ تا ۳۴ سال است. زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند، اما در نهایت، مردان سه تا چهار برابر بیشتر از زنان در خودکشی موفق هستند.

نشانه‌های هشدار دهنده افکار خودکشی

اگر نگران هستید که خودتان یا یکی از عزیزان به خودکشی فکر می‌کنید، به این نشانه‌های هشدار دهنده توجه کنید:

• دور شدن از عزیزان: فرد تمایل کمتری به برقراری ارتباط با دوستان و خانواده دارد و منزوی می‌شود.
• احساس ناامیدی و گیر افتادن: فرد احساس می‌کند هیچ امیدی برای بهبود وضعیت وجود ندارد و در شرایط فعلی گیر کرده است.
• صحبت کردن در مورد مرگ یا خودکشی: فرد به طور مستقیم یا غیرمستقیم در مورد مردن یا خودکشی صحبت می‌کند.
• بخشیدن وسایل: فرد شروع به بخشیدن وسایل باارزش خود به دیگران می‌کند.
• اعتیاد یا مصرف بیشتر مواد مخدر و الکل: فرد برای مقابله با احساسات منفی به مصرف مواد مخدر یا الکل روی می‌آورد.
• تغییر ناگهانی خلق و خو: فرد دچار نوسانات شدید خلقی می‌شود، زود عصبانی می‌شود و احساس خشم و تحریک‌پذیری را تجربه می‌کند.
• رفتارهای پرخطر: فرد کارهایی انجام می‌دهد که او را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد، مانند مصرف مواد مخدر، داشتن روابط جنسی بدون مراقبت، یا رانندگی پرخطر.
• جستجو یا تهیه وسایل برای خودکشی: فرد به دنبال راه‌هایی برای خودکشی می‌گردد و ممکن است دارو، مواد مخدر یا سلاح تهیه کند.
• خداحافظی کردن: فرد به گونه‌ای رفتار می‌کند که انگار می‌خواهد با اطرافیان خود خداحافظی کند.
• اضطراب شدید: فرد دچار اضطراب شدید و غیرقابل کنترل می‌شود.

اگر نگران فکر کردن به خودکشی یکی از عزیزان خود هستید:

• سوال کنید: این باور که با پرسیدن در مورد خودکشی، به فرد این ایده را القا می‌کنید، یک اشتباه است. برعکس، پرسیدن نشان می‌دهد که شما نگران او هستید و به او اهمیت می‌دهید.
• تفاوت قائل نشوید: به خاطر داشته باشید که «تمایل به مردن در خواب یا تصادف» (افکار خودکشی منفعل) لزوماً از «فکر کردن به خودکشی با اراده‌ی خود» (افکار خودکشی فعال) کم‌اهمیت‌تر نیست. این نوع افکار می‌توانند به سرعت به افکار خودکشی فعال تبدیل شوند و اغلب ترکیبی از هر دو نوع افکار وجود دارد.
• تغییر افکار: نوسان افکار خودکشی نیز مهم است. این افکار ممکن است یک روز به طور خاص، شدید و مداوم باشند و روز بعد کم‌رنگ‌تر و با دفعات کمتر ظاهر شوند.

چرا افراد به خودکشی فکر می‌کنند؟

علل افکار خودکشی متعدد هستند. اما به طور کلی این افکار زمانی بروز پیدا می‌کنند که فرد احساس ناامیدی، فقدان کنترل بر زندگی و یا اینکه زندگی‌اش هیچ معنا و هدفی ندارد را تجربه می‌کند.

این احساسات می‌توانند ناشی از موقعیت‌های مختلفی مانند مشکلات روابط عاطفی، تروما، مصرف مواد مخدر، بحران‌های مختلف، فشار کاری، مشکلات جسمی و یا دشواری‌های مالی باشند. همچنین ابتلا به هرگونه اختلال روانی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و یا اضطراب نیز می‌تواند زمینه‌ساز افکار خودکشی شود.

عوامل خطر برای افکار و اقدام به خودکشی:

عوامل متعددی می‌توانند خطر افکار و اقدام به خودکشی را افزایش دهند، از جمله:

• سابقه خودکشی
• بیماری‌های روانی
• احساس ناامیدی، انزوا و تنهایی
• مجرد بودن
• گرایش‌های جنسی اقلیت
• سابقه خدمت سربازی
• بیماری‌های جسمی مزمن
• درد مزمن
• ضربه مغزی
• سابقه خانوادگی خودکشی
• اعتیاد به مواد مخدر یا الکل
• آزار و اذیت یا تروما در کودکی
• زندگی در مناطق روستایی
• دسترسی به سلاح گرم

تشخیص افکار خودکشی

اگر علائم افسردگی را تجربه می‌کنید و به خودکشی فکر می‌کنید، پزشک احتمالا معاینات پزشکی انجام می‌دهد و از شما می‌خواهد به پرسشنامه‌ای پاسخ دهید که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آیا سابقه افسردگی یا بیماری روانی دارید؟
• چند وقت است که به خودکشی فکر می‌کنید؟
• آیا برنامه‌ای برای خودکشی ریخته‌اید؟
• آیا دارو مصرف می‌کنید؟ اگر بله، چه نوع دارویی؟
• چقدر از مواد مخدر یا الکل استفاده می‌کنید؟

ممکن است اصطلاح «مقیاس سنجش افکار خودکشی» (یا ارزیابی افکار خودکشی) را نیز شنیده باشید. این پرسشنامه‌ها توسط متخصصان سلامت روان برای تعیین خطر خودکشی فرد طراحی شده‌اند.

این پرسشنامه‌ها اغلب عواملی مانند نگرش فرد نسبت به خود، احساس درماندگی و دیدگاه منفی نسبت به زندگی را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

نمونه‌هایی از مقیاس‌های سنجش افکار خودکشی

برای سنجش میزان افکار خودکشی از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• سوالات غربالگری پرسش مستقیم خودکشی (ASQ): این مجموعه شامل چهار سوال برای کودکان و بزرگسالان است که برای تشخیص زودهنگام علائم خودکشی طراحی شده و تنها ۲۰ ثانیه طول می‌کشد.
• مقیاس افکار خودکشی بک (BSS): این مجموعه شامل ۱۹ سوال برای بزرگسالان است که تکمیل آن ۵ تا ۱۰ دقیقه زمان می‌برد.
• مقیاس شدت خودکشی کلمبیا (C-SSRS): این پرسشنامه کوتاه به گونه‌ای طراحی شده که نیازی به آموزش رسمی بهداشت روان برای اجرا ندارد.
• مقیاس احتمال خودکشی: این ابزار با استفاده از یک مقیاس چهار درجه‌ای، میزان سلامت روانی و رفتارهای مقابله‌ای فرد را اندازه‌گیری می‌کند و تکمیل آن نیز ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.

گزینه‌های درمانی برای افکار خودکشی

اگر به خودکشی فکر می‌کنید، اما در وضعیت بحرانی قرار ندارید، پزشک یا روانشناس شما ممکن است درمان‌های زیر را برای کاهش خطر خودکشی توصیه کند:

• روان‌درمانی (گفت‌وگو درمانی): در این روش، با یک روان‌درمانگر کار می‌کنید تا دلایل افکار خودکشی خود را کشف کنید و راه‌های مقابله با آن‌ها را بیاموزید.
• درمان و آموزش خانواده: درگیر کردن اعضای خانواده در درمان می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا شرایط شما را بهتر درک کنند، علائم هشداردهنده را بشناسند و روابط خانوادگی را بهبود بخشند.
• درمان اختلال مصرف مواد: اگر همزمان با افکار خودکشی، مصرف الکل یا مواد مخدر را نیز افزایش داده‌اید، این نوع درمان می‌تواند به شما کمک کند.
• تغییر سبک زندگی: این تغییرات شامل مدیریت استرس، بهبود خواب، تغذیه سالم، ورزش منظم، ایجاد شبکه حمایتی قوی و اختصاص وقت به علایق و سرگرمی‌ها می‌شود.
• داروها: برای درمان افسردگی زمینه‌ای که باعث افکار خودکشی شما می‌شود، ممکن است پزشک داروهایی مانند ضدافسردگی، ضدروان‌پریشی یا ضد اضطراب تجویز کند.

دکتر بلومبرگ با اشاره به پیشرفت‌های اخیر در زمینه تحقیقات خودکشی می‌گوید:

آینده امیدوارکننده است. مطالعات جدید نشان داده‌اند که برخی تفاوت‌های زیستی مانند ساختار مغز، ممکن است زمینه‌ساز خطر خودکشی شوند. با توجه به این یافته‌ها، روش‌های بهتر برای تشخیص و درمان‌هایی برای کاهش این خطر در حال توسعه و آزمایش هستند. همچنین عوامل روانی-اجتماعی مانند استرسورها (عوامل فشارزا) نقش بسیار مهمی دارند و مورد توجه قرار می‌گیرند.

چگونه با افکار خودکشی مقابله کنیم؟

در صورتی که شما یا یکی از عزیزان‌تان به خودکشی فکر می‌کنید، با انجام این کارها می‌توانید به کاهش این افکار و دریافت کمک لازم برای بهبود شرایط کمک کنید:

شناسایی عوامل محرک: 

به دنبال اتفاقات یا شرایطی باشید که باعث ایجاد احساس ناامیدی در شما می‌شوند، مانند فوت عزیزان، مشکلات عاطفی، مصرف الکل یا استرس. سعی کنید تا حد امکان از این عوامل دوری کنید و در مورد سایر موارد با یک مشاور یا دوست نزدیک صحبت کنید.

گذرا بودن احساسات: 

به یاد داشته باشید که احساسات مانند ناامیدی و افسردگی، موقتی هستند. حتی زمانی که زندگی بی‌امید به نظر می‌رسد، با دریافت درمان می‌توانید به مرور احساس بهتری پیدا کنید. در طی درمان، روش‌های مقابله با استرس‌های زندگی را یاد می‌گیرید و دیدگاه جدیدی نسبت به زندگی پیدا می‌کنید.

استراحت کافی: 

گاهی اوقات حتی چرت زدن کوتاه یا خوابیدن به موقع در زمان‌هایی که احساس خیلی بدی دارید، می‌تواند روحیه شما را بهبود بخشد و به اندازه‌ای برای متوقف کردن افکار خودکشی موثر باشد.

مراقبت از خود:

 علاوه بر داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف منظم وعده‌های غذایی، استراحت و آرامش کافی برای از بین بردن استرس و کمک به تجدید قوای بدنی اهمیت زیادی دارد. ورزش کردن نیز در کاهش استرس و بهبود سلامت روحی شما بسیار موثر است.

ایجاد یک شبکه حمایتی:

وقت بیشتری را با افرادی بگذرانید که تأثیر مثبتی روی زندگی شما دارند و باعث می‌شوند احساس خوبی نسبت به خودتان پیدا کنید. همچنین، به جامعه خود نیز کمک کنید، چه از نظر مالی و چه از نظر زمانی. کمک به دیگران و بخشش، راهی عالی برای بیرون آمدن از افکار منفی و پیدا کردن معنا در زندگی است.

فعال باشید:

همانطور که برای رهایی از افکار خودکشی باید عادات گذشته را کنار گذاشت، جایگزین کردن آن‌ها با فعالیت‌های جدید اهمیت دارد. به علایق و استعدادهای شخصی و حرفه‌ای خود توجه کنید. دنبال فعالیت‌های سرگرم‌کننده، داوطلبانه یا کاری باشید که به شما حس هدف و معنا بدهد. زمانی که کارهایی را انجام می‌دهید که برایتان لذت‌بخش و رضایت‌بخش است، احساس بهتری نسبت به خودتان پیدا می‌کنید و احتمال بازگشت ناامیدی و افکار خودکشی کمتر می‌شود.

آرامش‌بخشیدن به خود:

راه‌های شخصی برای کاهش استرس پیدا کنید. علاوه بر ورزش، می‌توانید از مدیتیشن، روش‌های حسی برای آرامش، تمرینات تنفسی ساده و به چالش کشیدن افکار منفی برای غلبه بر افکار خودکشی استفاده کنید.

سخن آخر

تحقیقات نشان داده است که صحبت کردن منظم با فردی دیگر، به خصوص به صورت حضوری مانند دوست صمیمی یا مشاور، در کاهش احتمال اقدام به خودکشی بسیار مؤثر است، حتی اگر شرایط برای صحبت کردن دشوار باشد.

همچنین در صورت داشتن افکار خودکشی، می توانید با پزشک خود صحبت کنید یا مستقیماً به اورژانس مراجعه نمایید. پزشکان با بررسی وضعیت شما، خطر فعلی را ارزیابی کرده و در صورت وخامت اوضاع، بستری شدن در بیمارستان را توصیه می کنند و یا برای دریافت درمان به متخصص سلامت روان ارجاع می دهند.

منبع

https://www.verywellmind.com/suicidal-ideation-380609